Sử dụng hợp lý là học thuyết pháp lý cho biết bạn có thể tái sử dụng nội dung được bảo hộ bản quyền trong một số trường hợp mà không phải xin phép chủ sở hữu bản quyền.
Không có tuyên bố nào giúp bạn mặc nhiên rơi vào trường hợp sử dụng hợp lý. Không có gì đảm bảo rằng trường hợp sử dụng hợp lý sẽ bảo vệ bạn khi bạn sử dụng tác phẩm có bản quyền của người khác.
Trường hợp sử dụng hợp lý — Bản quyền trên YouTube
Câu hỏi thường gặp về trường hợp sử dụng hợp lý
Trường hợp sử dụng hợp lý hoạt động như thế nào?1. Mục đích và đặc điểm sử dụng, bao gồm cả xem xét liệu việc sử dụng đó mang bản chất thương mại hay là vì các mục đích giáo dục phi lợi nhuận
Toà án thường tập trung vào việc phân tích xem trường hợp sử dụng đó có “tính biến đổi” hay không. Điều đó nghĩa là, bạn có thêm cách thể hiện hoặc ý nghĩa mới cho tác phẩm gốc hay không, hay chỉ đơn thuần sao chép nội dung gốc. Việc sử dụng cho mục đích thương mại ít có khả năng được coi là sử dụng hợp lý, mặc dù vậy vẫn có khả năng bạn được phép kiếm tiền từ video và vẫn là một trường hợp sử dụng hợp lý.
2. Bản chất của tác phẩm có bản quyền
Khả năng rơi vào trường hợp sử dụng hợp lý khi dùng nội dung của tác phẩm chủ yếu chứa dữ kiện thực tế sẽ cao hơn so với khi dùng các tác phẩm hoàn toàn hư cấu.
3. Lượng và tính chất của phần nội dung đã sử dụng so với toàn bộ tác phẩm có bản quyền
Việc vay mượn một phần nhỏ nội dung trong tác phẩm gốc có nhiều khả năng được coi là trường hợp sử dụng hợp lý hơn việc vay mượn phần lớn nội dung. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, ngay cả việc vay mượn một phần nhỏ cũng có thể đi ngược lại với trường hợp sử dụng hợp lý nếu phần nhỏ đó là “cốt lõi” của tác phẩm.
4. Tác động của việc sử dụng đối với giá trị hoặc thị trường tiềm năng của tác phẩm có bản quyền
Các hình thức sử dụng gây ảnh hưởng đến khả năng thu lợi nhuận của chủ sở hữu bản quyền từ tác phẩm gốc của chính mình ít khi được coi là trường hợp sử dụng hợp lý. Đôi khi, toà án có đưa ra ngoại lệ đối với yếu tố này trong những trường hợp liên quan đến nội dung giễu nhại.
Nếu tải một video chứa nội dung có bản quyền lên mà không có sự cho phép của chủ sở hữu bản quyền, thì bạn có thể phải nhận thông báo xác nhận quyền sở hữu qua Content ID. Thông báo xác nhận quyền sở hữu này sẽ khiến bạn không thể kiếm tiền từ video, ngay cả khi bạn chỉ sử dụng một vài giây, chẳng hạn như các trường hợp sử dụng một đoạn ngắn trong bài hát nổi tiếng.
Các hệ thống tự động như Content ID không thể quyết định đâu là trường hợp sử dụng hợp lý vì đó là quyết định mang tính chủ quan theo từng trường hợp và chỉ có thể do toà án đưa ra. Tuy chúng tôi không thể quyết định trường hợp nào là sử dụng hợp lý hoặc hoà giải các tranh chấp về bản quyền, nhưng trường hợp sử dụng hợp lý vẫn có thể tồn tại trên YouTube. Nếu cho rằng video của bạn là trường hợp sử dụng hợp lý thì bạn có thể bảo vệ quan điểm của mình thông qua quy trình phản đối qua Content ID. Bạn nên cân nhắc kỹ về quyết định này. Đôi khi, bạn có thể không dừng lại ở đó mà còn phải trải qua bước khiếu nại và cả quy trình gửi thông báo phản đối theo Đạo luật bản quyền kỹ thuật số thiên niên kỷ (DMCA).
Nếu cả bạn và bên xác nhận quyền sở hữu đều cố gắng kiếm tiền từ một video đang trong quá trình phản đối, thì chúng tôi vẫn duy trì tính năng kiếm tiền của video cho đến khi giải quyết xong quá trình đó. Sau đó, chúng tôi sẽ thanh toán các khoản thu nhập tích lũy cho bên thích hợp.
Những phương án giải quyết thông báo xác nhận quyền sở hữu ngoài quy trình phản đối
Cách dễ nhất để giải quyết các thông báo xác nhận quyền sở hữu qua Content ID là tránh nhận thông báo ngay từ đầu. Đừng sử dụng nội dung có bản quyền, trừ phi video của bạn thực sự cần nội dung đó. Hãy khám phá Thư viện âm thanh của YouTube để tìm những bản nhạc miễn phí bạn có thể sử dụng trong video của mình. Nếu bạn quyết định lấy nhạc trên các trang web cấp phép hoặc miễn phí bản quyền khác, hãy nhớ đọc kỹ các điều khoản và điều kiện. Một số dịch vụ như vậy có thể không cấp quyền sử dụng hoặc quyền kiếm tiền trên YouTube cho các bản nhạc trên trang của họ, do đó, bạn vẫn có thể phải nhận thông báo xác nhận quyền sở hữu qua Content ID.
Nếu bạn nhận được thông báo xác nhận quyền sở hữu qua Content ID đối với bản nhạc không quá quan trọng cho video của bạn, hãy thử xoá bản nhạc hoặc hoán đổi bản nhạc đó với các bản nhạc không vi phạm bản quyền trong Thư viện âm thanh. Lúc nào bạn cũng có thể đăng tải một video mới, đã qua chỉnh sửa để không có nội dung bị xác nhận quyền sở hữu, lên một URL mới.
Tôi có được bảo vệ theo trường hợp sử dụng hợp lý không nếu...
Tôi đã ghi nhận tác giả cho chủ sở hữu bản quyền?Tính biến đổi thường là yếu tố chính trong việc phân tích trường hợp sử dụng hợp lý. Việc ghi nhận tác giả cho chủ sở hữu tác phẩm có bản quyền sẽ không biến hành vi sao chép mà không biến đổi nội dung của họ thành trường hợp sử dụng hợp lý. Những cụm từ như “mọi quyền đều thuộc về tác giả” và “tôi không sở hữu” sẽ không mặc nhiên đồng nghĩa với việc bạn đang sử dụng hợp lý nội dung đó. Những cụm từ này cũng không mang ý nghĩa là bạn có sự cho phép của chủ sở hữu bản quyền.
Toà án sẽ xem xét kỹ mục đích sử dụng của bạn để đánh giá xem việc sử dụng đó có hợp lý hay không. Ví dụ như việc tuyên bố rằng video mà bạn tải lên “chỉ nhằm mục đích giải trí” sẽ ít có khả năng làm thay đổi quyết định của toà khi cân nhắc trường hợp sử dụng đó là hợp lý hay không hợp lý. Tương tự, khi phân tích trường hợp sử dụng hợp lý thì mục đích "phi lợi nhuận" được ưu tiên nhưng không mặc nhiên có tác dụng biện hộ.
Thông tin khác
Nếu muốn tìm hiểu thêm về trường hợp sử dụng hợp lý, bạn có thể tìm xem nhiều nguồn tham khảo trên mạng. Các trang web sau chỉ nhằm cung cấp kiến thức và không được YouTube chứng thực:
- "Bộ quy tắc gồm những phương pháp hay nhất về trường hợp sử dụng hợp lý đối với video trực tuyến" của Trung tâm Truyền thông và Tác động xã hội
- Tài liệu giải thích chi tiết về bốn yếu tố của trường hợp sử dụng hợp lý của Dự án Luật truyền thông kỹ thuật số
- Danh mục trường hợp sử dụng hợp lý của Cục Bản quyền Hoa Kỳ