Billike gebruik is ’n wetlike bepaling wat sê dat kopieregbeskermde materiaal in sekere omstandighede sonder die kopiereghouer se toestemming gebruik mag word.
YouTube kry baie versoeke om video’s te verwyder wat kopiereghouers beweer ingevolge kopieregwette skendend is. Hierdie versoeke is soms van toepassing op video’s wat vir kopiereguitsonderings kwalifiseer of wat na duidelike voorbeelde van billike gebruik lyk.
’n Video word as wettig en nieskendend beskou as die gebruik van kopieregbeskermde materiaal in die video as ’n kopiereguitsondering kwalifiseer. Dit is hoekom ons kopiereghouers dikwels vra om te dink oor of kopiereguitsonderings van toepassing is voordat hulle ’n kopieregverwyderingversoek by YouTube indien. As ’n kopiereghouer reken dat ’n video nie vir ’n uitsondering kwalifiseer nie, moet hulle vir ons ’n bevredigende verduideliking gee hoekom hulle só dink.
Kopiereguitsonderings oor die wêreld heen
Terwyl internasionale reëls oor kopiereguitsonderings dikwels soortgelyk is, kan hulle verskil. Verskillende lande en streke kan verskillende reëls hê oor wanneer dit reg is om kopieregbeskermde materiaal sonder die kopiereghouer se toestemming te gebruik.
In die Verenigde State kan werke van kommentaar, kritiek, navorsing, onderrig of nuusverslaggewing as billike gebruik beskou word. In die EU word meer beperkte uitsonderings erken en moet die gebruik in spesifieke kategorieë inpas, soos aanhaling, kritiek, resensie, karikatuur, parodie en nabootsing. Ander lande/streke het ’n konsep genaamd billike handelgebruik, wat dalk anders werk.
Howe beslis uiteindelik oor sake van billike gebruik op grond van die feite van elke unieke geval. Dit is waarskynlik beter om regsadvies by ’n kenner te kry voordat jy video’s oplaai wat kopieregbeskermde materiaal gebruik.
Vier faktore van billike gebruik
In die Verenigde State besluit regters wat as billike gebruik beskou word. ’n Regter sal oorweeg hoe die vier faktore van billike gebruik op elke spesifieke saak van toepassing is. Die vier faktore van billike gebruik is:
1. Die doel en aard van die gebruik, insluitend of sodanige gebruik van ’n kommersiële aard is en of dit vir niewinsgewende opvoedkundige doeleindes is
2. Die aard van die werk met kopiereg
3. Die hoeveelheid en wesenlikheid van die gedeelte wat gebruik word in verhouding tot die hele werk met kopiereg
4. Die uitwerking van die gebruik op die potensiële mark vir, of waarde van, die werk met kopiereg
Voorbeeld van billike gebruik
Donald Duck Meets Glenn Beck in Right Wing Radio Duck |
"Donald Duck Meets Glenn Beck in Right Wing Radio Duck"deur rebelliouspixels Hierdie hervermenging kombineer kort uittreksels uit verskillende bronmateriale. Die hervermenging skep ’n nuwe boodskap oor die effek van uitlokkende retoriek in tye van ekonomiese krisis. Werke wat nuwe betekenis vir die bronmateriaal skep kan as billike gebruik beskou word. |
YouTube se inisiatief vir die beskerming van billike gebruik
In buitengewone gevalle het ons YouTube-skeppers gevra om by ’n inisiatief aan te sluit wat sommige voorbeelde van “billike gebruik” op YouTube teen kopieregverwyderingversoeke beskerm. Deur hierdie inisiatief vrywaar YouTube skeppers wie se video’s met billike gebruik onderhewig is aan verwyderingversoeke vir tot $1 miljoen se regskoste ingeval die verwydering ’n regsgeding weens kopieregskending tot gevolg het.
Die doel van hierdie inisiatief is om seker te maak dat hierdie skeppers die kans het om hul werk te beskerm. Dit is ook daarop gemik om die kreatiewe wêreld te verbeter deur inligting te deel oor sowel die belangrikheid as die perke van billike gebruik. Weens die verskille tussen verskillende lande/streke in die reëls wat sulke gebruike bepaal, soos hier bo beskryf, kan ons hierdie inisiatief slegs aanbied vir skeppers wat in die Verenigde State woon en wat daartoe instem dat hul video’s slegs in die Verenigde State beskikbaar sal wees.
Voorbeelde van video’s in YouTube se inisiatief vir die beskerming van billike gebruik
Hierdie voorbeeldvideo’s verteenwoordig ’n klein verteenwoordigende gedeelte van die groot hoeveelheid kopieregverwyderingversoeke wat ons kry. Hulle verteenwoordig ook net ’n paar van die groot aantal potensiële video’s met billike gebruik wat onderhewig is aan verwyderings.
YouTube kan elke jaar aan slegs ’n paar video’s billikegebruikbeskerming bied wat op grond van baie faktore gekies word. Oor die algemeen kies ons video’s wat billike gebruik die beste uitbeeld op grond van die vier faktore van billike gebruik.
Herstelde video’s met billike gebruik
Al kan YouTube nie vir almal regsverweer aanbied nie, bly ons waaksaam oor kopieregverwyderingversoeke wat alle YouTube-skeppers raak.
Jy is dalk bewus van ’n paar noemenswaardige gevalle waar ons kopiereghouers gevra het om verwyderingversoeke te heroorweeg en video’s met billike gebruik te herstel. Byvoorbeeld:
- Hierdie video deur die Young Turks, wat kort snitte uit ’n hewig gekritiseerde advertensie wys as deel van ’n gesprek oor hoekom dit kykers aanstoot gegee het.
- Hierdie video deur Secular Talk, wat ’n politieke figuur kritiseer omdat hy ’n onbewese behandeling vir diabetes onderskryf.
- Buffy vs Edward: Twilight Remixed -- [oorspronklike weergawe], ’n hervermengde video wat die maniere waarop vroue uitgebeeld word vergelyk in twee vampierverwante werke wat op tieners gerig is.
- "No Offense", ’n video wat deur die Nasionale Huweliksorganisasie opgelaai is, wat ’n snit van ’n bekende as ’n voorbeeld van onbeskofte gedrag gebruik.
Meer inligting
Daar is baie hulpbronne aanlyn beskikbaar as jy meer oor billike gebruik wil uitvind. Die volgende werwe is slegs vir opvoedkundige doeleindes en word nie deur YouTube onderskryf nie:
- Die Sentrum vir Media en Sosiale Impak se “Kode vir beste praktyke in billike gebruik vir aanlyn video”
- Die Digitale Mediaregprojek se gedetailleerde verduideliking van die vier faktore
- Die VSA se Kopieregkantoor se indeks van billike gebruik