İnternet'in herkes için güvenli ve dürüst bir yer olduğuna inanmak isteriz. Ancak, İnternet suçlularının ve bilgisayar korsanlarının orada sinsi sinsi dolaştığını ve sorun çıkarmaya hazırlandığını inkar etmenin bir anlamı yok. Sorun çıkarmak için başvurdukları yöntemlerden birisi kötü amaçlı yazılımları yaymaktır. Kötü amaçlı yazılımın ne olduğunu, nasıl yayıldığını ve nasıl önlenebileceğini öğrenerek kendinizi koruyabilirsiniz.
Kötü amaçlı yazılım nedir?
"Kötü amaçlı yazılım" bilgisayarlara zarar vermek üzere tasarlanmış olan her türlü yazılımdır. Kötü amaçlı yazılımlar, bilgisayarınızdan hassas bilgileri çalabilir, bilgisayarınızı adım adım yavaşlatabilir ya da sizin haberiniz olmadan e-posta hesabınızdan sahte e-postalar bile gönderebilir. Duymuş olabileceğiniz yaygın kötü amaçlı yazılım türlerinden bazıları aşağıda verilmiştir:
- Virüs: Kendini kopyalayabilen ve bilgisayara zarar veren bir bilgisayar programı.
- Solucan: Bir ağ üzerinden kendi kopyalarını başka bilgisayarlara gönderen kötü amaçlı bilgisayar programı.
- Casus yazılım: Kullanıcılardan haberleri olmadan bilgi toplayan kötü amaçlı yazılım.
- Reklam yazılımı: Bilgisayarda otomatik olarak reklam oynatan, görüntüleyen veya bilgisayara reklam indiren yazılım.
- Truva atı: Kendisini yararlı bir uygulama gibi gösteren ancak bilgisayarınıza zarar veren veya yüklendikten sonra bilgilerinizi çalan yıkıcı program.
Kötü amaçlı yazılımlar nasıl yayılır?
Kötü amaçlı yazılımlar bilgisayarına bir dizi farklı yolla yerleşebilir. Aşağıda, bazı sık rastlanan örnekler verilmiştir:
- Fark edilmeyecek şekilde kötü amaçlı yazılım içeren ücretsiz bir yazılımı İnternet'ten indirme
- Fark edilmeyecek şekilde kötü amaçlı yazılımla bir arada sunulan yasal bir yazılımı indirme
- Kötü amaçlı yazılım bulaşmış bir web sitesini ziyaret etme
- Kötü amaçlı bir yazılımı indirme işlemini başlatmak üzere tasarlanmış sahte bir hata mesajını veya pop-up pencereyi tıklama
- Kötü amaçlı yazılım içeren bir e-posta ekini açma
Kötü amaçlı yazılımların yayılabileceği yollar çok çeşitlidir. Ancak bu durum, kötü amaçlı yazılımları durdurmak konusunda çaresiz olduğunuz anlamına gelmez. Artık kötü amaçlı yazılımın ne olduğunu ve neler yapabileceğini bildiğinize göre, korunmak üzere atabileceğiniz pratik adımlardan bazılarını ele alabiliriz.
Kötü amaçlı yazılımlar nasıl önlenir?
-
Bilgisayarınızın ve yazılımlarınızın daima güncel olmasını sağlayın
Microsoft ve Apple, işletim sistemleri için sık sık güncellemeler yayınlar. Windows ve Macintosh bilgisayarlarınız için kullanıma sunuldukları zaman, bu güncellemeleri yüklemek iyi bir fikirdir. Bu güncellemeler genellikle, sisteminizin güvenliğini iyileştirebilecek düzeltmeler içerir. Bazı işletim sistemlerinde otomatik güncelleme seçeneği de sunulmuştur. Bu sayede güncellemeleri, kullanıma sunulmalarından kısa bir süre sonra edinebilirsiniz.
Windows kullanıcıları, güncellemeleri, "Windows Update" adındaki özelliği kullanarak, Macintosh kullanıcıları ise "Software Update" adındaki özelliği kullanarak yükleyebilir. Bu özelliklerden haberdar değilseniz, sistem güncellemelerini bilgisayarınıza nasıl yükleyeceğinizle ilgili daha fazla bilgi edinmek için Microsoft ve Apple web sitelerini incelemenizi öneririz.
Bilgisayarınızın işletim sistemine ek olarak bilgisayarınızdaki yazılımların da, son sürümleri yüklenerek güncel tutulması gerekir. Daha yeni sürümler genellikle, kötü amaçlı yazılım saldırılarını önlemek için daha fazla güvenlik düzeltmesi içerir.
-
Mümkün oldukça yönetici ayrıcalıkları olmayan bir hesap kullanın
Çoğu işletim sistemi, bilgisayarınızda birden çok kullanıcı hesabı oluşturmanıza olanak verir. Böylece, farklı kullanıcılar, farklı ayarlara sahip olabilir. Bu kullanıcı hesapları, farklı güvenlik ayarlarına sahip olacak şekilde oluşturulabilir.
Örneğin, "yönetici" hesabı genelde yeni yazılım yükleyebilirken, "sınırlı" veya "standart" hesapların bunu yapma yetkisi yoktur. İnternet'te günlük gezinme etkinliğiniz için muhtemelen yeni yazılımlar yüklemeniz gerekmez. Dolayısıyla, mümkün olduğunca "sınırlı" veya "standart" kullanıcı hesabı kullanmanızı öneririz. Bunu yapmak, kötü amaçlı yazılımların bilgisayarınıza yüklenerek sistem çapında değişiklikler yapmasını önlemeye yardımcı olabilir.
-
Bağlantıları tıklamadan veya bir şeyler indirmeden önce iki kez düşünün
Büyük olasılıkla, gerçek dünyada çoğu kişi, kapısında ışıklı bir "Ücretsiz bilgisayarlar!" tabelası bulunan şüpheli bir binadan içeri adım atmaya biraz tereddüt eder. İnternet'te de, ücretsiz bir şeyler sunduğunu iddia eden, tanıdık olmayan web sitelerine girerken benzer düzeyde bir dikkat göstermeniz gerekir.
Ücretsiz bir video düzenleme programını veya rol üstlenme oyununu indirmenin cazip gelebileceğini biliyoruz. Ancak, onu sunan web sitesine gerçekten güveniyor musunuz? Bazen söz konusu web sitesinden çıkıp, sunulan herhangi bir şeyi indirmeden veya yüklemeden önce web sitesi veya program hakkında yorum veya bilgi aramak faydalı olur. İndirilebilir öğeler, kullanıcıların bilgisayarlarına kötü amaçlı yazılım bulaşmasının ana yollarından biridir. Bu nedenle neyi indirdiğiniz ve onu nereden indirdiğiniz konusunda mutlaka iki kez düşünün.
-
E-posta eklerini veya resimleri açarken dikkatli olun
Herhangi biri size postayla bir kutu çikolata gönderdiğinde, hiç tereddüt etmeden kutuyu açıp içindekileri mideye indirir misiniz? Muhtemelen bunu yapmazsınız. Herhangi biri size ekler veya resimler içeren şüpheli bir e-posta gönderdiğinde de benzer şekilde ihtiyatlı davranmalısınız. Bu e-postalar bazen sadece spam olabilir, ancak başka zamanlarda bu e-postalarda size zarar verebilecek kötü amaçlı yazılımlar gizlenmiş olabilir. Gmail kullanıyorsanız, bu e-postaları spam olarak bildirebilirsiniz. Böylece benzeri e-postaları gelecekte daha iyi ayıklayabiliriz.
-
Sizden yazılım indirmenizi isteyen pop-up pencerelere güvenmeyin
İnternet'te gezinirken, bilgisayarınıza kötü amaçlı yazılım bulaştığına sizi inandırıp kendinizi korumak için bazı yazılımlar indirmenizi isteyen pop-up pencereler görüntüleyen sitelerle karşılaşabilirsiniz. Bu tuzağa düşmeyin. Yalnızca pop-up pencereyi kapatın ve içini asla tıklamayın.
-
Dosya paylaşımınızı sınırlayın
Bazı siteler ve uygulamalar başka kullanıcılarla kolay bir şekilde dosya paylaşmanıza olanak verir. Bu sitelerin ve uygulamaların birçoğu kötü amaçlı yazılıma karşı pek az koruma sağlar. Bu dosya paylaşma yöntemlerini kullanarak dosya alışverişi yapıyorsanız veya dosya indiriyorsanız, kötü amaçlı yazılımlara dikkat edin. Kötü amaçlı yazılımlar sıklıkla popüler bir film, albüm, oyun veya program kimliğiyle karşınıza çıkabilir.
-
Virüsten koruma yazılımları kullanın
Bir şeyler indirmeniz gerekiyorsa, indireceğiniz öğeyi, kötü amaçlı yazılım olup olmadığını belirlemek üzere tarayacak bir virüsten koruma yazılımı kullanmanız gerekir. Virüsten koruma yazılımları, kötü amaçlı yazılım var olup olmadığını belirlemek üzere bütün bilgisayarınızı da taramanıza olanak verir. Kötü amaçlı yazılımları erken yakalamak ve yayılmalarını önlemek için bilgisayarınızı düzenli aralıklarla taramak iyi bir fikirdir. Google herhangi bir virüsten koruma yazılımı üretmemektedir. Ancak, Kötü amaçlı yazılımları bilgisayarınızdan kaldırma başlıklı makalede, değerlendirmek isteyebileceğiniz virüsten koruma yazılımlarının bir listesini bulabilirsiniz.
Sonraki adımlar
- Hesap güvenliğiyle ilgili ipuçlarımızı inceleyin
