หลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมคือหลักทางกฎหมายที่กล่าวว่าอาจนำเนื้อหาที่ได้รับการคุ้มครองลิขสิทธิ์มาใช้ได้ภายใต้สถานการณ์บางอย่าง โดยไม่จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากผู้ถือครองลิขสิทธิ์
YouTube ได้รับคำขอจำนวนมากว่าให้นำวิดีโอออกเนื่องจากผู้ถือครองลิขสิทธิ์กล่าวอ้างว่ามีการละเมิดภายใต้กฎหมายลิขสิทธิ์ บางครั้ง คำขอเหล่านี้เกี่ยวข้องกับวิดีโอที่มีสิทธิ์ได้รับข้อยกเว้นด้านลิขสิทธิ์หรือเห็นได้ชัดเจนว่าอยู่ในขอบเขตของหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม
หากการใช้เนื้อหาที่ได้รับการคุ้มครองลิขสิทธิ์ในวิดีโอมีสิทธิ์ได้รับข้อยกเว้นด้านลิขสิทธิ์ จะถือว่าวิดีโอดังกล่าวถูกกฎหมายและไม่เป็นการละเมิด นี่เป็นเหตุผลที่เรามักขอให้ผู้ถือครองลิขสิทธิ์ไตร่ตรองว่าเป็นไปตามข้อยกเว้นด้านลิขสิทธิ์หรือไม่ก่อนจะส่งคำขอให้นำออกเนื่องจากละเมิดลิขสิทธิ์มายัง YouTube หากเชื่อว่าวิดีโอไม่ได้อยู่ในเกณฑ์ยกเว้น ผู้ถือครองลิขสิทธิ์ต้องอธิบายเหตุผลประกอบอย่างเพียงพอ
ข้อยกเว้นด้านลิขสิทธิ์ทั่วโลก
แม้ว่ากฎเกี่ยวกับข้อยกเว้นด้านลิขสิทธิ์มักคล้ายคลึงกันในแต่ละประเทศ แต่กฎดังกล่าวก็อาจแตกต่างกัน แต่ละประเทศและภูมิภาคอาจมีกฎที่แตกต่างกันไปเกี่ยวกับการใช้เนื้อหาที่ได้รับการคุ้มครองลิขสิทธิ์โดยไม่ต้องได้รับอนุญาตจากผู้ถือครองลิขสิทธิ์
ในสหรัฐอเมริกา ผลงานที่เป็นการแสดงความคิดเห็น การวิจารณ์ การวิจัย การเรียนการสอน หรือการรายงานข่าวอาจได้รับการพิจารณาว่าเป็นการใช้งานตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม แต่ในสหภาพยุโรป จะมีการได้รับข้อยกเว้นน้อยกว่า โดยการใช้งานต้องสอดคล้องกับหมวดหมู่ที่เจาะจง เช่น การยกข้อความมาอ้างอิง การวิจารณ์ การรีวิว การวาดภาพล้อเลียน การเขียนล้อเลียน และการสร้างผลงานเลียนแบบ ส่วนในประเทศ/ภูมิภาคอื่นๆ จะมีแนวคิดที่เรียกว่าหลักการปฏิบัติที่เป็นธรรม ซึ่งอาจมีลักษณะแตกต่างออกไป
ท้ายที่สุด ศาลจะเป็นผู้ตัดสินการใช้งานภายใต้หลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมตามข้อเท็จจริงที่แตกต่างกันในแต่ละกรณี เราขอแนะนำให้คุณปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางกฎหมายก่อนอัปโหลดวิดีโอที่ใช้เนื้อหาที่ได้รับการคุ้มครองลิขสิทธิ์
ปัจจัย 4 ประการเกี่ยวกับหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม
ในสหรัฐอเมริกา ผู้พิพากษาจะเป็นผู้ตัดสินว่ากรณีใดที่เป็นไปตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม โดยจะพิจารณาว่าแต่ละกรณีเข้าข่ายปัจจัยเกี่ยวกับหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมทั้ง 4 ประการอย่างไร ซึ่งปัจจัยเกี่ยวกับหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม 4 ประการมีดังนี้
1. วัตถุประสงค์และลักษณะการใช้งาน รวมถึงการคำนึงว่าเป็นการใช้งานเชิงพาณิชย์หรือเพื่อวัตถุประสงค์ทางการศึกษาที่ไม่แสวงหากำไร
2. ลักษณะโดยธรรมชาติของงานที่มีลิขสิทธิ์
3. ปริมาณและขนาดสัดส่วนที่นำไปใช้เมื่อเทียบกับทั้งตัวผลงานที่มีลิขสิทธิ์
4. ผลของการใช้งานต่อตลาดในอนาคตหรือมูลค่าของผลงานที่มีลิขสิทธิ์
ตัวอย่างการใช้งานตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม
Donald Duck Meets Glenn Beck in Right Wing Radio Duck |
"Donald Duck กับวิทยุช่างยุ"โดย rebelliouspixels รีมิกซ์นี้รวมคลิปสั้นๆ ที่ตัดตอนมาจากเนื้อหาแหล่งต่างๆ และสร้างเรื่องราวใหม่เกี่ยวกับผลกระทบของการใช้คำพูดยุยงผู้อื่นในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจ ผลงานที่นำเสนอแนวคิดใหม่ให้กับเนื้อหาเดิมอาจได้รับการพิจารณาว่าเป็นการใช้งานตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม |
โครงการริเริ่มปกป้องตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมของ YouTube
ในบางกรณีซึ่งเกิดขึ้นไม่บ่อยนัก เราจะขอให้ครีเอเตอร์ YouTube เข้าร่วมโครงการริเริ่มเพื่อปกป้องตัวอย่าง "การใช้งานตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม" บน YouTube จากคำขอให้นำออกเนื่องจากละเมิดลิขสิทธิ์ ในโครงการริเริ่มนี้ YouTube จะชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ครีเอเตอร์ซึ่งเป็นเจ้าของวิดีโอที่เป็นไปตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมแต่ได้รับคำขอให้นำออก โดยให้เป็นค่าใช้จ่ายทางกฎหมายไม่เกิน $1 ล้านในกรณีที่การนำออกขยายผลไปสู่การฟ้องร้องคดีการละเมิดลิขสิทธิ์
เป้าหมายของโครงการริเริ่มดังกล่าวคือเพื่อให้มั่นใจว่าครีเอเตอร์เหล่านี้จะมีโอกาสปกป้องผลงานของตนเอง และทำให้โลกแห่งความคิดสร้างสรรค์นี้ดียิ่งขึ้นโดยการให้ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญและข้อจำกัดของหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม เนื่องจากกฎที่ควบคุมการใช้งานดังกล่าวแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ/ภูมิภาคตามที่อธิบายไว้ข้างต้น เราจึงเสนอโครงการริเริ่มนี้ได้เฉพาะแก่ครีเอเตอร์ที่อาศัยอยู่ในสหรัฐอเมริกาซึ่งได้ตกลงให้วิดีโอของตนพร้อมใช้งานในสหรัฐอเมริกาเท่านั้น
ตัวอย่างวิดีโอในโครงการริเริ่มปกป้องตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมของ YouTube
วิดีโอเหล่านี้เป็นเพียงตัวอย่างบางส่วนจากคำขอให้นำออกเนื่องจากละเมิดลิขสิทธิ์ที่เราได้รับเป็นจำนวนมาก และยังเป็นตัวอย่างเพียงเล็กน้อยของวิดีโอที่อาจเป็นไปตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมแต่ต้องถูกนำออก
YouTube ให้การปกป้องตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมแก่วิดีโอได้เพียงไม่กี่รายการเท่านั้นในแต่ละปี ซึ่งเราจะเลือกโดยอิงตามปัจจัยหลายประการ โดยทั่วไปแล้ว เราจะเลือกวิดีโอที่แสดงให้เห็นถึงหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมได้ชัดเจนที่สุดโดยอิงตามปัจจัยเกี่ยวกับหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม 4 ประการ
วิดีโอที่เป็นไปตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมและได้รับการคืนสิทธิ
แม้ว่า YouTube จะให้ความคุ้มครองทางกฎหมายแก่ทุกคนไม่ได้ แต่เราจะระมัดระวังเกี่ยวกับคำขอให้นำออกเนื่องจากละเมิดลิขสิทธิ์ที่ส่งผลกระทบต่อครีเอเตอร์ YouTube ทุกคน
คุณอาจทราบว่ามีกรณีที่เราขอให้ผู้ถือครองลิขสิทธิ์ทบทวนคำขอให้นำออกอีกครั้ง และคืนสิทธิวิดีโอที่เป็นไปตามหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม เช่น
- วิดีโอของ Young Turks ได้นำคลิปสั้นๆ จากโฆษณาที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักมาใช้เป็นส่วนหนึ่งของบทสนทนาเกี่ยวกับเหตุผลที่ผู้ชมไม่ชอบใจโฆษณาดังกล่าว
- วิดีโอของ Secular Talk วิพากษ์วิจารณ์นักการเมืองที่สนับสนุนวิธีการรักษาโรคเบาหวานที่ยังไม่ได้รับการพิสูจน์ว่าได้ผลจริง
- Buffy vs Edward: Twilight Remixed -- [เวอร์ชันต้นฉบับ] เป็นวิดีโอรีมิกซ์ที่เปรียบเทียบการถ่ายทอดบทบาทของผู้หญิงในภาพยนตร์เกี่ยวกับแวมไพร์ 2 เรื่องซึ่งมีกลุ่มผู้ชมเป้าหมายเป็นวัยรุ่น
- "No Offense" เป็นวิดีโอที่อัปโหลดโดย National Organization for Marriage ซึ่งใช้คลิปของคนดังมาเป็นตัวอย่างพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
ข้อมูลเพิ่มเติม
คุณดูข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมได้จากแหล่งข้อมูลออนไลน์มากมาย เว็บไซต์ต่อไปนี้มีไว้เพื่อวัตถุประสงค์ด้านการศึกษาเท่านั้นและมิได้เป็นการแสดงการรับรองจาก YouTube
- "แนวทางปฏิบัติแนะนำของหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรมสำหรับวิดีโอออนไลน์" (Code of Best Practices in Fair Use for Online Video) ของ Center for Media and Social Impact
- คำอธิบายโดยละเอียดเกี่ยวกับปัจจัย 4 ข้อ (detailed explanation of the Four Factors) ของ Digital Media Law Project
- ดัชนีหลักการใช้ลิขสิทธิ์ที่เป็นธรรม (Fair Use Index) ของสำนักงานลิขสิทธิ์แห่งสหรัฐอเมริกา