Redelijk gebruik is een juridisch beginsel dat stelt dat je auteursrechtelijk beschermd materiaal onder bepaalde omstandigheden mag hergebruiken zonder dat je daarvoor de auteursrechteigenaar om toestemming vraagt.
Er is geen toverspreuk die ervoor zorgt dat het beginsel van redelijk gebruik automatisch wordt toegepast. Als je het auteursrechtelijk beschermde werk van iemand anders gebruikt, is er geen garantie dat je beschermd bent volgens het beginsel van redelijk gebruik.
Redelijk gebruik - Auteursrecht op YouTube
Veelgestelde vragen over redelijk gebruik
Hoe werkt redelijk gebruik?1. Het doel en de aard van het gebruik, inclusief de vraag of dergelijk gebruik voor commerciële doeleinden is of voor educatieve of non-profitdoeleinden
Rechtbanken richten zich meestal op de vraag of het gebruik transformerend is. Dat wil zeggen, of het gebruik een nieuwe uitdrukking of betekenis aan het origineel verleent, of dat het origineel louter is gekopieerd. Commercieel gebruik wordt minder snel als redelijk gebruik beschouwd, maar het is wel mogelijk om inkomsten te genereren met een video waarbij het gebruik toch als redelijk kan worden beschouwd.
2. De aard van het auteursrechtelijk beschermde werk
Het gebruik van materiaal dat hoofdzakelijk feitelijk werk bevat, wordt eerder beschouwd als redelijk dan het gebruik van zuiver fictief werk.
3. De hoeveelheid en het wezenlijke belang van het gebruikte gedeelte in verhouding tot het auteursrechtelijk beschermde werk als geheel
Het ontlenen van kleine hoeveelheden materiaal aan een oorspronkelijk werk wordt eerder beschouwd als redelijk gebruik dan het ontlenen van grote hoeveelheden. Maar als het materiaal de 'kern' van het oorspronkelijke werk vormt, zelfs als het om een kleine hoeveelheid gaat, is het mogelijk dat het gebruik niet wordt beschouwd als redelijk gebruik.
4. Het effect van het gebruik op de potentiële afzetmarkt of waarde van het auteursrechtelijk beschermde werk
Gebruik dat ten koste gaat van de mogelijkheid van auteursrechteigenaren om te verdienen aan hun oorspronkelijke werk, wordt veel minder vaak als redelijk gebruik beschouwd. Rechtbanken maken in deze categorie soms een uitzondering voor parodieën.
Als je zonder toestemming van de auteursrechteigenaar een video uploadt die auteursrechtelijk beschermd materiaal bevat, kan er een Content ID-claim tegen je worden ingediend. Door deze claim kun je geen inkomsten genereren met de video, zelfs als je er maar een paar seconden van gebruikt, bijvoorbeeld korte stukjes van populaire nummers.
Geautomatiseerde systemen zoals Content ID kunnen niet bepalen of er sprake is van redelijk gebruik. Deze subjectieve beslissing kan alleen per geval door een rechtbank worden genomen. Wij kunnen niet bepalen wat onder redelijk gebruik valt en ook niet bemiddelen bij auteursrechtgeschillen. Toch betekent dat niet dat redelijk gebruik op YouTube niet mogelijk is. Als je denkt dat je video onder redelijk gebruik valt, kun je je standpunt verdedigen via de procedure voor Content ID-geschillen. Maar denk hier niet te makkelijk over. In sommige gevallen moet je een bezwaarprocedure en zelfs een verweerprocedure op grond van de DMCA doorlopen.
Als jij en de eiser allebei proberen inkomsten te genereren met de video, blijven we inkomsten genereren totdat het geschil is opgelost. Nadat het geschil is opgelost, worden alle gegenereerde inkomsten uitbetaald aan de partij die daar recht op heeft.
Opties om claims zonder geschilprocedure te beslechten
Content ID-claims kun je maar beter vermijden. Gebruik geen auteursrechtelijk beschermd materiaal als dat niet absoluut noodzakelijk is voor je video. In de Audiobibliotheek van YouTube vind je muziek die je kosteloos in je video's kunt gebruiken. Kies je ervoor muziek van andere royaltyvrije of licentieverlenende sites te gebruiken, dan is het belangrijk dat je zorgvuldig de algemene voorwaarden leest. Sommige van deze services bieden mogelijk geen rechten om de muziek te gebruiken of er inkomsten mee te genereren op YouTube. In dat geval zou je dus nog steeds met een Content ID-claim te maken kunnen krijgen.
Ontvang je toch een Content ID-claim voor muziek die volgens jou niet essentieel is voor je video, probeer de muziek dan te verwijderen of te vervangen door auteursrechtelijk veilige tracks uit de Audiobibliotheek. Je kunt ook altijd een volledig nieuwe versie van de video uploaden, zonder de geclaimde content, met een nieuwe URL.
Val ik in de volgende gevallen onder de bescherming van redelijk gebruik?
Als ik de auteursrechteigenaar heb vermeld?Het begrip transformerend speelt een belangrijke rol bij de vaststelling van redelijk gebruik. Het noemen van de auteursrechteigenaar in de bronvermelding zorgt er niet automatisch voor dat een niet-transformerende kopie van materiaal kan worden aangemerkt als redelijk gebruik. Teksten zoals 'alle rechten gaan naar de auteur' en 'ik ben niet de eigenaar' betekenen niet automatisch dat je op redelijke wijze gebruikmaakt van het materiaal. Dergelijke teksten betekenen ook niet automatisch dat je toestemming hebt van de auteursrechteigenaar.
Rechters kijken zorgvuldig naar de reden waarom je het materiaal hebt gebruikt om te bepalen of het gaat om redelijk gebruik. Het is waarschijnlijk niet genoeg om te verklaren dat je upload bijvoorbeeld alleen bedoeld is om te amuseren. In de afweging of het om redelijk gebruik gaat, speelt het ontbreken van een winstoogmerk wel een rol, maar het is op zichzelf niet voldoende als verdediging.
Meer informatie
Als je meer wilt weten over redelijk gebruik, zijn er veel online bronnen beschikbaar. De onderstaande sites dienen uitsluitend ter informatie en worden niet gesteund door YouTube.
- Richtlijn met best practices voor redelijk gebruik van online video's van het Center for Media and Social Impact
- Uitgebreide uitleg over de vier factoren van het Digital Media Law Project
- Index voor redelijk gebruik van het Amerikaanse Copyright Office